4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanununun 12 nci maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun uyarınca oluşturulan Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin ve yatların işletilmesinden ve devrinden elde edilen kazançlar, gelir ve kurumlar vergileriyle fonlardan istisna olduğu hükmüne yer verilmiştir.
1 Seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "5.12.1. Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden ve devrinden elde edilecek kazançlara ilişkin istisna" başlıklı bölümünde, istisna uygulamasına ilişkin ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.
Bu istisna, gerçek ve tüzel kişilerin Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıt ettirdikleri gemilerin ve yatların işletilmesinden ve devrinden elde ettikleri kazançları ile sınırlıdır. Türkiye'de inşa edilen gemi ve yatlarda anılan Sicile kayıtlı olanların işletilip işletilmediğine bakılmaksızın devrinden elde edilen kazançlar da istisna kapsamındadır.
Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin ve yatların otel veya restoran işletmeciliğinde (yüzer otel veya restoran) kullanılması durumunda bu faaliyet gemi işletmeciliği faaliyeti kapsamında değerlendirilmediğinden, elde edilen kazançların söz konusu istisnadan yararlandırılması mümkün değildir.
Deniz taşımacılığında, zamana veya yüke bağlı olarak geminin tamamını veya bir kısmını taşıtana tahsis etmek suretiyle yük ve eşya taşıma taahhüt sözleşmeleri kapsamında yapılan “Time-Charter İşletmeciliği” gemi işletmeciliği faaliyeti kapsamında değerlendirileceğinden, söz konusu faaliyetlerden elde edilen kazançların kurumlar vergisinden istisna edilmesi mümkündür.
Ancak, uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin zamana ve yüke bağlı olmaksızın doğrudan kiraya verilmesi durumunda gemi işletmeciliği faaliyetinden söz edilemeyeceğinden elde edilen kira gelirine istisna uygulanmamaktadır.
Özelge havuzunda yer alan İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 20/12/2023 tarihli ve 1485503 sayılı özelgesinde,
Uluslararası Ro-Ro gemi taşımacılığı faaliyetinin Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerle yapılmış olması halinde elde edilen kazançların söz konusu istisna kapsamında değerlendirileceği,
- Malın/yükün niteliğine göre bağlı olarak bunların limanlarda bekletilmesi ile ilgili tahakkuk eden ek navlun gelirlerinin istisna kapsamında yapılan gemi taşımacılığı faaliyetinizin ayrılmaz bir parçası mahiyetinde olması durumunda, bu hizmetlerden elde edilen kazançların da söz konusu istisna kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olduğu
belirtilmiştir.
Bu kapsamda, ardiye ücreti, manifesto düzeltme ücreti, ordino ücreti gibi gelirlerin de istisna kapsamında olduğu kabul edilmiştir.
Kamil ÖZKAN
E.Gelir İdaresi Daire Başkanı
