Kaldıraçlı işlemlere ilişkin tevkifat matrahının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi hükümleri çerçevesinde kur farkının ne şekilde dikkate alınması gerektiği hususunda yaşanan tereddüt giderilmiş ve ihtilaflar sonlandırılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 67 nci maddenin;
- (1) numaralı fıkrasında, dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracının alış ve satış bedeli olarak işlem tarihindeki Türk Lirası karşılıkları esas alınarak tevkifat matrahı tespit edileceği, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracının yabancı bir para cinsinden ihraç edilmiş olması halinde ise tevkifat matrahının tespitinde kur farkı dikkate alınmayacağı,
- (13) numaralı fıkrasında, bankaların ve aracı kurumların taraf olduğu veya bunlar aracılığıyla yapılan kaldıraçlı işlemlere ilişkin sözleşmelerin bu madde uygulamasında diğer sermaye piyasası aracı addolunacağı
hükme bağlanmıştır.
257 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin;
- "2.4.1.8. Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçları" başlıklı bölümünde, dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracına ilişkin işlemlerde, tevkifat matrahının tespitinde alış ve satış bedeli olarak işlem tarihindeki Türk Lirası karşılıklarının esas alınacağı,
- "2.4.1.9. Yabancı para cinsinden ihraç edilen menkul kıymetler veya diğer sermaye piyasası araçları" başlıklı bölümünde, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracının yabancı bir para cinsinden ihraç edilmiş olması halinde ise tevkifat matrahının tespitinde kur farkının dikkate alınmayacağı
belirtilmiştir.
Kar veya zararın yabancı para cinsinden hesaplandığı kaldıraçlı işlemlerde (döviz/döviz pariteli işlemler vb.) tevkifat matrahının tespitinde kur farkı dikkate alınmayacak yabancı para cinsinden hesaplanan kazanç tutarının pozisyonun kapatıldığı tarihteki Türk lirası karşılığı tevkifat matrahı olarak dikkate alınacaktır.
İşlemin zararla sonuçlanması durumunda ise, zarar tutarı geçici 67 nci maddenin ilgili hükümleri çerçevesinde takvim yılı aşılmamak kaydıyla aynı tür işlemlerden doğan karlardan mahsup edilebilecektir.
Kaldıraçlı işlemlere bağlı olarak yapılan swap işlemlerinden doğan faiz gelirleri ile taşıma maliyeti olarak adlandırılan faiz ödemeleri ve dayanak varlığın pay senedi olduğu işlemlerde temettü ödemesi veya bedelsiz sermaye artırımı nedeniyle müşteri hesabına yansıtılan tutarlar da bu işlemlere ilişkin tevkifat matrahının tespitinde dikkate alınacaktır.
Bu bağlamda, pozisyon açılması ve ters işlemle pozisyon kapatılması esasına göre çalışan kaldıraçlı alım satım işlemlerinin karla sonuçlanması durumunda, yukarıda belirtildiği şekilde tespit edilecek tevkifat matrahı üzerinden aracı kurumlarca 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsamında %10 oranında tevkifat yapılacaktır.
Özetle, Foreks işleminde örneğin (kaldıraç oranı 1:10x) 1.000 USD yatırılarak 10.000 USD bir işlem yapıldığında, pozisyon Değerine göre 100 USD gelir elde edildiğinde tevkifat matrahı bu tutarın TL karşılığı olacak, kazanç olmadığı veya zarar oluştuğu durumda tevkifat matrahı olmayacaktır.
10.000 USD işlem yapıldığındaki kur ile 10.100 USD işlem sonucu kur arasındaki fark tevkifat matrahına dahil edilmeyecek ve vergilendirilmeyecektir.
Kamil ÖZKAN
E.Gelir İdaresi Daire Başkanı
